Ziektes en Plagen in Kool gewassen
In onze moestuin cursus uitvoerig aandacht voor het voorkomen van ziekten en plagen en de biologische bestrijding ervan, met tips en recepten. Hier beneden een overzicht van de mogelijke problemen die je kunt verwachten.
Insecten in kool
Koolvlieg in Kool
De koolvlieg is een zwart-grijs 5mm lange vlieg, waarvan de wit tot bruine pop overwintert in de bodem meestal bij koolstengels. Bij een stijging van de bodemtemperatuur wordt de koolvlieg actief. Dit zijn meestal de eerste warme dagen van mei, de 1e vlucht in mei is het schadelijkst. In juli-augustus volgt de 2e vlucht die is minder schadelijk, tenzij bij herfst bloemkool dat in juli geplant wordt.
De symptomen zijn:
De koolbladeren gaan slap hangen op een warme zonnige dag, en de onderste bladeren verkleuren geel (zie afbeelding beneden) dan is deze koolplant aangevallen door de koolvlieg. Koolsoorten als Spitskool, bloemkool, koolrabi en Witte kool zijn het gevoeligst voor aantasting van de koolvlieg.
De larven van de koolvlieg vreet aan de wortels van de koolplant waardoor deze minder water kan opnemen.
Biologische bestrijding Koolvlieg in Kool
- Pas voldoende vruchtwisseling toe minimaal 6 jaar
- Plant alleen gezonde stevige koolplanten
- Zorg dat de pH van de bodem hoog genoeg is tot ongeveer 6,5
- Gebruik nooit te verse mest of compost
- Houd de bodem luchtig schoffel of cultivator regelmatig.
- Bij grote aantasting: dek de planten af met een doek / fijnmazig net waar de vlieg niet doorheen komt.
- Regelmatig aanaarden werkt ook heel goed dan maakt de koolplant nieuwe wortels aan en kan zo de aantasting overleven
- Planten aangieten met een aftreksel van Tomatenblad en Brandnetelgier met 2% spiritus of alcohol
Rupsen in Kool (Koolwitje, Kooluil, Koolmot, Koolbladroller)
Blad wordt aangevreten door diverse rupsen van het Koolwitje, Kooluil, Koolmot, Koolbladroller.
(foto: rups van het Koolwitje)
Er zijn veel soorten rupsen in verschillende groen/bruin tinten, maar de meeste zijn groen. Misschien wel de meest kenmerkende is die van het koolwitje, de rupsen vreten aan de bladeren. Rupsen zijn best goed te bestrijden met een Tomaten aftreksel, alleen de Koolbladroller is bijna niet te bestrijden daar de rups zich in het blad rolt en hierdoor zich beschermd.
De eitjes worden altijd aan de onderkant van het blad afgelegd meestal 1 per blad in de kleur geel of groen
Biologische bestrijding van Rupsen in Kool
- Bescherm de planten met een fijnmazig doek of vliesdoek dit voorkomt dat de koolwitjes bij de (jonge) koolplanten kan komen. ook werkt dit goed tegen duiven en konijnen vraat.
- In de volle wind heeft kool minder rupsen
- Plant Afrikaan, Dille of Citroenmelisse tussen de rijden.
- Spuit met een aftreksel van Tomaten en Brandnetelgier
- bedenk dat mussen ook gek zijn op de rupsen in de kool!
Melige Koolluis in Kool
Aan de onderzijde van het blad of op de stengels zijn wit-grijze luizen te zien dit is de: Melige koolluis.
De melige koolluis is wat groter dan de groene bladluis.
Biologische bestrijding Melige Koolluis in Kool
- Veel luizen is vaak een probleem als de grondstructuur niet goed is of er stress ontstaat door droogte en te natte perioden.
- Spuit met een oplossing van Brandnetelgier, groene zeep en spiritus om de bladluizen te bestrijden. Raak goed de onderkant van de bladeren want daar zitten de meeste groene bladluizen.
- Plant hier en daar Dille of Afrikaantjes in de rij dit remt de ontwikkeling van de groene Bladluis.
Koolgalmug in Kool
De koolgalmug is 2mm groot en legt vanaf mei (afhankelijk van temperatuur) tot juni eitjes in het hart van de kool. De geel witte larven zuigen cel sappen op, deze bladeren worden dan dik en verdraaien zich aan de stengel. Bij vochtig warm weer zijn de muggen zeer actief.
Boven- en onderzijde van de stengel groeien ongelijk zodat gallen ontstaan en de hartbladeren misvormen. Vaak wordt ook het groeipunt aangetast : het vertoont dan een afwijking (draaihart) of verdwijnt volledig. In minder erge vorm komen bobbelige bladmisvormingen voor, dit is de: Koolgalmug.
Biologische bestrijding Koolgalmug in Kool
- Pas een ruime vruchtwisseling toe minimaal 6 jaar.
- Houd de planten goed aan de groei, voorkom stress
- Plant Afrikaan, Hysop of Citroenmelisse tussen de kolen, dit houd de mug op afstand
- Dek de jonge koolplanten in mei af met een doek als vliesdoek, de mug kan dan niet bij de koolplanten komen
- In mei juni regelmatig het koolhart bespuiten met 100ml Brandnetelgier en 20gr groene zeep met 20ml spiritus
Ritnaalden in KoolDe bladeren van de planten gaan slap hangen, de wortels worden aangevreten dit kan een aantasting zijn door de ritnaald (larve van kniptor)
Schade komt vaak voor op plaatsen waar verleden jaren braak of grasland is geweest. (niet te verwarren met een aantasting door koolvlieg, bij koolvlieg zie je altijd larven aan de voet van de wortels)
Biologische bestrijding van Ritnaalden ik kool
- Vermeid onkruidgroei (groot gewas)
- Geef geen verse mest alleen goed verteerde mest of compost
- Bij een grote plaag: graaf een aardappel ondiep in de grond laat 24 tot 48 uur zitten en haal uit de grond, gooi weg of voer de Ritnaalden aan de kippen. (Aardappelen trekken Ritnaalden aan).
Koolwantsen in Kool
Vraat aan jonge koolplanten en jonge uitlopers door een zwarte wants met drie witte stippen: dit is de koolwants.
Heel kenmerkend zijn de vergroeiingen van de bladeren die behoorlijk gaan krullen en witte / geel kleurige vlekken vertonen.
Biologische bestrijding Koolwantsen in Kool:
- Voorkom stress in het gewas, als gevolg van droogte of extreme hitte. Houd de grond vochtig.
- Spuit tegen wantsen met Brandnetelgier en Boerenwormkruid aftreksel (dosering:beide 100ml op 1L water) spuit in combinatie met groene zeep/alcohol (dosering zeep: 20gr en 20ml spiritus op 1L spuitmiddel)
Slakken vraat in Kool
Blad jonge koolplantjes kunnen wordt aangevreten door naakt slakken.
Naaktslakken zijn dol op de jonge malse blaadjes zeker als de kool op vochtige grond staat en de bodem en plant lang nat blijven.
De grootste boosdoener in de moestuin is wel de Naaktslak! Niet de huisjesslak die voed zich voornamelijk met dood organisch materiaal.
Biologische bestrijding Slakken vraat in Kool
- Spuit met een Knoflook aftreksel om de 3 dagen.
- Strooi schelpengruis / gestampte schelpen in een dikke laag rond de planten, slakken kruipen hier niet overheen.
- Ook koperen ringen werken redelijk maar is een kostbare aangelegenheid
- kijk een op deze pagina voor meer informatie over het bestrijden van slakken.
Beslist niet doen!:
- Strooi geen koffie dras tussen de planten of plaats biervallen, dit heeft vaak tot gevolg dat je juist slakken aantrekt!
Schimmels in kool
Knolvoet in Kool
En slechte groei van de plant en de plant verwelkt. De wortels zijn gezwollen en er zijn knobbeltjes zichtbaar, vervolgens rot de plant weg, dit is het werk van knolvoet.
Biologische bestrijding Knolvoet in kool
- Zorg voor een goede bodemstructuur
- pas een ruime vruchtwisseling tot minimaal 6 jaar. Als je een maal een aantasting door knolvoet hebt in de moestuin dat helpt vruchtwisseling niet meer. dan moet je uitwijken naar een ander plaats of resistente kool rassen planten.
- Juiste pH van 6,5 (strooi kalk aan de voet van de plant)
Valse Meeldauw in Kool
Wit-grijs schimmelpluis aan de onderkant van de bladeren, met gelere / lichtere vlekken aan de bovenkant van het blad. Dit is een symptoom van: Valse Meeldauw.
(foto boven: Valse Meeldauw bij pompoen maar symptomen zijn het zelfde)
Meestal betreft het de onderste bladeren omdat de schimmelsporen door opspattende regen op het blad terechtkomt. In een enkel geval komt bij kool ook Echte Meeldauw voor bij deze zit het pluis aan de bovenkant van het blad.
Biologische bestrijding Valse Meeldauw in Kool
- Zorg dat het gewas goed kan opdrogen
- Spuit eventueel met een plantversterker als: Brandnetelgier met Heermoes.
Echte Meeldauw in Kool
Wit schimmelpluis aan de bovenkant van het blad, dit is Echte Meeldauw.
Meeldauw ontstaat in kool planten vaak tegen het einde van de zomer (augustus, september), als de plant vitaliteit afneemt en de nachten vochtiger en kouder worden. Dan ziet men vaak de eerste witte schimmelpluis ontstaat op het blad.
Biologische bestrijding Meeldauw in Kool
- Spuiten met Zwavel of een aftreksel van Heermoes en Brandnetelgier.
- Zorg voor voldoende ventilatie en dat de bladeren op tijd opdrogen om ontkieming van Echte Meeldauw te voorkomen.
Spikkelziekte in Kool
Zwarte vlekken op de kool, dit is Spikkelziekte (het grootste gevaar bij Spruiten)
Voorkomen Spikkelziekte:
- Zorg voor een goede bodemstructuur
- Verwijder beschadigde plantendelen
- Beschadigde gewassen door bijvoorbeeld storm of schoffelen zijn gevoelig voor deze schimmelinfectie. Probeer te voorkomen dat de bladeren afbreken of kneuzen.
Overige aantastingen Kool gewassen
Duiven en vogel vraat in Kool
Duiven eten de kop of het blad uit kool.
Voorkomen vogelvraat in Kool gewassen:
- Net of doek over de kool plantjes spannen
- Lint van een cassettebandje spannen over de kopen. Door de wint zal het lint gaan schitteren en geluid maken.
- Het plaatsen van vogelverjagers op stokken
- Plaatsen van vogelverjagers (geven geluid af, werkend op stroom)
Kalkgebrek in Kool
Bladranden worden bruin / roodachtig, dit is het gevolg van kalkgebrek.
Voorkomen kalkgebrek in Kool:
- Stevig bekalken, in het seizoen heeft dit geen effect meer.
Strooi kalk vanaf oktober t/m maart, de voorkeur heeft oktober / november, daar kalk er 4 tot 6 maanden over doet opgenomen te worden door de bodem. Streef naar een pH van 6,5 - 6,8
Stikstofgebrek in Kool
Onderste oude bladeren verkleuren paars, dit is stikstofgebrek
Voorkomen Stikstofgebrek in Kool:
- Geef een extra stikstof bemesting, gebruik bijvoorbeeld een organische korrel als Culterra en DCM organische meststoffen.
Verkleuring van de Bloemkool
De bloemkool verkleurt onder invloed van licht: afdekking is onvoldoende geweest waardoor verkleuring optreedt. Dit kan geen kwaad; de smaak verandert niet.
Maatregelen:
- Dek de bloemkool goed af met bladeren zodat het licht er niet bij kan
- plant bloemkool rassen die een goede gesloten groeiwijze hebben.
Doorwas in Bloemkool
De bloemkool gaat te vroeg over in de bloeifase, dit noemen we doorwas
Maatregelen:
- Een stress moment heeft zich voor gedaan: droogte, extreme kou, extreme hitte
- houd het gewas goed aan de groei en vochtig genoeg!
In onze moestuin cursus uitvoerig aandacht voor het voorkomen van ziekten en plagen en de biologische bestrijding ervan, met tips en recepten. Hier beneden een overzicht van de mogelijke problemen die je kunt verwachten.
Insecten in kool
Koolvlieg in Kool
De koolvlieg is een zwart-grijs 5mm lange vlieg, waarvan de wit tot bruine pop overwintert in de bodem meestal bij koolstengels. Bij een stijging van de bodemtemperatuur wordt de koolvlieg actief. Dit zijn meestal de eerste warme dagen van mei, de 1e vlucht in mei is het schadelijkst. In juli-augustus volgt de 2e vlucht die is minder schadelijk, tenzij bij herfst bloemkool dat in juli geplant wordt.
De symptomen zijn:
De koolbladeren gaan slap hangen op een warme zonnige dag, en de onderste bladeren verkleuren geel (zie afbeelding beneden) dan is deze koolplant aangevallen door de koolvlieg. Koolsoorten als Spitskool, bloemkool, koolrabi en Witte kool zijn het gevoeligst voor aantasting van de koolvlieg.
De larven van de koolvlieg vreet aan de wortels van de koolplant waardoor deze minder water kan opnemen.
Biologische bestrijding Koolvlieg in Kool
- Pas voldoende vruchtwisseling toe minimaal 6 jaar
- Plant alleen gezonde stevige koolplanten
- Zorg dat de pH van de bodem hoog genoeg is tot ongeveer 6,5
- Gebruik nooit te verse mest of compost
- Houd de bodem luchtig schoffel of cultivator regelmatig.
- Bij grote aantasting: dek de planten af met een doek / fijnmazig net waar de vlieg niet doorheen komt.
- Regelmatig aanaarden werkt ook heel goed dan maakt de koolplant nieuwe wortels aan en kan zo de aantasting overleven
- Planten aangieten met een aftreksel van Tomatenblad en Brandnetelgier met 2% spiritus of alcohol
Rupsen in Kool (Koolwitje, Kooluil, Koolmot, Koolbladroller)
Blad wordt aangevreten door diverse rupsen van het Koolwitje, Kooluil, Koolmot, Koolbladroller.
(foto: rups van het Koolwitje)
Er zijn veel soorten rupsen in verschillende groen/bruin tinten, maar de meeste zijn groen. Misschien wel de meest kenmerkende is die van het koolwitje, de rupsen vreten aan de bladeren. Rupsen zijn best goed te bestrijden met een Tomaten aftreksel, alleen de Koolbladroller is bijna niet te bestrijden daar de rups zich in het blad rolt en hierdoor zich beschermd.
De eitjes worden altijd aan de onderkant van het blad afgelegd meestal 1 per blad in de kleur geel of groen
Biologische bestrijding van Rupsen in Kool
- Bescherm de planten met een fijnmazig doek of vliesdoek dit voorkomt dat de koolwitjes bij de (jonge) koolplanten kan komen. ook werkt dit goed tegen duiven en konijnen vraat.
- In de volle wind heeft kool minder rupsen
- Plant Afrikaan, Dille of Citroenmelisse tussen de rijden.
- Spuit met een aftreksel van Tomaten en Brandnetelgier
- bedenk dat mussen ook gek zijn op de rupsen in de kool!
Melige Koolluis in Kool
Aan de onderzijde van het blad of op de stengels zijn wit-grijze luizen te zien dit is de: Melige koolluis.
De melige koolluis is wat groter dan de groene bladluis.
Biologische bestrijding Melige Koolluis in Kool
- Veel luizen is vaak een probleem als de grondstructuur niet goed is of er stress ontstaat door droogte en te natte perioden.
- Spuit met een oplossing van Brandnetelgier, groene zeep en spiritus om de bladluizen te bestrijden. Raak goed de onderkant van de bladeren want daar zitten de meeste groene bladluizen.
- Plant hier en daar Dille of Afrikaantjes in de rij dit remt de ontwikkeling van de groene Bladluis.
Koolgalmug in Kool
De koolgalmug is 2mm groot en legt vanaf mei (afhankelijk van temperatuur) tot juni eitjes in het hart van de kool. De geel witte larven zuigen cel sappen op, deze bladeren worden dan dik en verdraaien zich aan de stengel. Bij vochtig warm weer zijn de muggen zeer actief.
Boven- en onderzijde van de stengel groeien ongelijk zodat gallen ontstaan en de hartbladeren misvormen. Vaak wordt ook het groeipunt aangetast : het vertoont dan een afwijking (draaihart) of verdwijnt volledig. In minder erge vorm komen bobbelige bladmisvormingen voor, dit is de: Koolgalmug.
Biologische bestrijding Koolgalmug in Kool
- Pas een ruime vruchtwisseling toe minimaal 6 jaar.
- Houd de planten goed aan de groei, voorkom stress
- Plant Afrikaan, Hysop of Citroenmelisse tussen de kolen, dit houd de mug op afstand
- Dek de jonge koolplanten in mei af met een doek als vliesdoek, de mug kan dan niet bij de koolplanten komen
- In mei juni regelmatig het koolhart bespuiten met 100ml Brandnetelgier en 20gr groene zeep met 20ml spiritus
Ritnaalden in Kool
Schade komt vaak voor op plaatsen waar verleden jaren braak of grasland is geweest. (niet te verwarren met een aantasting door koolvlieg, bij koolvlieg zie je altijd larven aan de voet van de wortels)
Biologische bestrijding van Ritnaalden ik kool
- Vermeid onkruidgroei (groot gewas)
- Geef geen verse mest alleen goed verteerde mest of compost
- Bij een grote plaag: graaf een aardappel ondiep in de grond laat 24 tot 48 uur zitten en haal uit de grond, gooi weg of voer de Ritnaalden aan de kippen. (Aardappelen trekken Ritnaalden aan).
Koolwantsen in Kool
Vraat aan jonge koolplanten en jonge uitlopers door een zwarte wants met drie witte stippen: dit is de koolwants.
Heel kenmerkend zijn de vergroeiingen van de bladeren die behoorlijk gaan krullen en witte / geel kleurige vlekken vertonen.
Biologische bestrijding Koolwantsen in Kool:
- Voorkom stress in het gewas, als gevolg van droogte of extreme hitte. Houd de grond vochtig.
- Spuit tegen wantsen met Brandnetelgier en Boerenwormkruid aftreksel (dosering:beide 100ml op 1L water) spuit in combinatie met groene zeep/alcohol (dosering zeep: 20gr en 20ml spiritus op 1L spuitmiddel)
Slakken vraat in Kool
Blad jonge koolplantjes kunnen wordt aangevreten door naakt slakken.
Naaktslakken zijn dol op de jonge malse blaadjes zeker als de kool op vochtige grond staat en de bodem en plant lang nat blijven.
De grootste boosdoener in de moestuin is wel de Naaktslak! Niet de huisjesslak die voed zich voornamelijk met dood organisch materiaal.
Biologische bestrijding Slakken vraat in Kool
- Spuit met een Knoflook aftreksel om de 3 dagen.
- Strooi schelpengruis / gestampte schelpen in een dikke laag rond de planten, slakken kruipen hier niet overheen.
- Ook koperen ringen werken redelijk maar is een kostbare aangelegenheid
- kijk een op deze pagina voor meer informatie over het bestrijden van slakken.
Beslist niet doen!:
- Strooi geen koffie dras tussen de planten of plaats biervallen, dit heeft vaak tot gevolg dat je juist slakken aantrekt!
Schimmels in kool
Knolvoet in Kool
En slechte groei van de plant en de plant verwelkt. De wortels zijn gezwollen en er zijn knobbeltjes zichtbaar, vervolgens rot de plant weg, dit is het werk van knolvoet.
Biologische bestrijding Knolvoet in kool
- Zorg voor een goede bodemstructuur
- pas een ruime vruchtwisseling tot minimaal 6 jaar. Als je een maal een aantasting door knolvoet hebt in de moestuin dat helpt vruchtwisseling niet meer. dan moet je uitwijken naar een ander plaats of resistente kool rassen planten.
- Juiste pH van 6,5 (strooi kalk aan de voet van de plant)
Valse Meeldauw in Kool
Wit-grijs schimmelpluis aan de onderkant van de bladeren, met gelere / lichtere vlekken aan de bovenkant van het blad. Dit is een symptoom van: Valse Meeldauw.
(foto boven: Valse Meeldauw bij pompoen maar symptomen zijn het zelfde)
Meestal betreft het de onderste bladeren omdat de schimmelsporen door opspattende regen op het blad terechtkomt. In een enkel geval komt bij kool ook Echte Meeldauw voor bij deze zit het pluis aan de bovenkant van het blad.
Biologische bestrijding Valse Meeldauw in Kool
- Zorg dat het gewas goed kan opdrogen
- Spuit eventueel met een plantversterker als: Brandnetelgier met Heermoes.
Echte Meeldauw in Kool
Wit schimmelpluis aan de bovenkant van het blad, dit is Echte Meeldauw.
Meeldauw ontstaat in kool planten vaak tegen het einde van de zomer (augustus, september), als de plant vitaliteit afneemt en de nachten vochtiger en kouder worden. Dan ziet men vaak de eerste witte schimmelpluis ontstaat op het blad.
Biologische bestrijding Meeldauw in Kool
- Spuiten met Zwavel of een aftreksel van Heermoes en Brandnetelgier.
- Zorg voor voldoende ventilatie en dat de bladeren op tijd opdrogen om ontkieming van Echte Meeldauw te voorkomen.
Spikkelziekte in Kool
Zwarte vlekken op de kool, dit is Spikkelziekte (het grootste gevaar bij Spruiten)
Voorkomen Spikkelziekte:
- Zorg voor een goede bodemstructuur
- Verwijder beschadigde plantendelen
- Beschadigde gewassen door bijvoorbeeld storm of schoffelen zijn gevoelig voor deze schimmelinfectie. Probeer te voorkomen dat de bladeren afbreken of kneuzen.
Overige aantastingen Kool gewassen
Duiven en vogel vraat in Kool
Duiven eten de kop of het blad uit kool.
Voorkomen vogelvraat in Kool gewassen:
- Net of doek over de kool plantjes spannen
- Lint van een cassettebandje spannen over de kopen. Door de wint zal het lint gaan schitteren en geluid maken.
- Het plaatsen van vogelverjagers op stokken
- Plaatsen van vogelverjagers (geven geluid af, werkend op stroom)
Kalkgebrek in Kool
Bladranden worden bruin / roodachtig, dit is het gevolg van kalkgebrek.
Voorkomen kalkgebrek in Kool:
- Stevig bekalken, in het seizoen heeft dit geen effect meer.
Strooi kalk vanaf oktober t/m maart, de voorkeur heeft oktober / november, daar kalk er 4 tot 6 maanden over doet opgenomen te worden door de bodem. Streef naar een pH van 6,5 - 6,8
Stikstofgebrek in Kool
Onderste oude bladeren verkleuren paars, dit is stikstofgebrek
Voorkomen Stikstofgebrek in Kool:
- Geef een extra stikstof bemesting, gebruik bijvoorbeeld een organische korrel als Culterra en DCM organische meststoffen.
Verkleuring van de Bloemkool
De bloemkool verkleurt onder invloed van licht: afdekking is onvoldoende geweest waardoor verkleuring optreedt. Dit kan geen kwaad; de smaak verandert niet.
Maatregelen:
- Dek de bloemkool goed af met bladeren zodat het licht er niet bij kan
- plant bloemkool rassen die een goede gesloten groeiwijze hebben.
Doorwas in Bloemkool
De bloemkool gaat te vroeg over in de bloeifase, dit noemen we doorwas
Maatregelen:
- Een stress moment heeft zich voor gedaan: droogte, extreme kou, extreme hitte
- houd het gewas goed aan de groei en vochtig genoeg!